Lụa tơ tằm - biểu tượng cho sự tinh tế và sang trọng của Việt Nam. Với sợi lụa mỏng nhẹ, bóng mịn và độ bền cao, lụa tơ tằm đã trở thành một vật phẩm quý giá được ưa chuộng trong thời trang và trang trí nội thất. Lụa Thượng Uyển sẽ giới thiệu đến bạn những thông tin cần biết về lụa tơ tằm, từ lịch sử, quy trình sản xuất đến các sản phẩm được làm từ lụa tơ tằm.

Lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm là gì?

Lụa tơ tằm là loại lụa được sản xuất từ sợi tơ của con tằm. Sợi tơ tằm được tạo ra từ tuyến tơ của con tằm và có đặc tính mỏng, nhẹ, bóng mịn và độ bền cao. 

Qua quá trình sản xuất, sợi tơ tằm được đan xen lại với nhau để tạo thành lụa tơ tằm, một trong những sản phẩm thủ công truyền thống đặc biệt của Việt Nam. 

Lụa tơ tằm có giá trị kinh tế và văn hóa cao, được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực thời trang, trang trí nội thất và các sản phẩm đồ thủ công.

Lụa tơ tằm là gì

Nguồn gốc, xuất xứ của lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm có nguồn gốc từ châu Á, với các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam được xem là những nơi phát triển lụa tơ tằm từ rất lâu đời. Trong đó, Việt Nam được biết đến là một trong những nước sản xuất lụa tơ tằm chất lượng cao nhất.

Lịch sử sản xuất lụa tơ tằm ở Việt Nam đã có từ khoảng đầu thế kỷ III trước Công Nguyên, khi các thương nhân Ấn Độ mang tằm và kỹ thuật dệt lụa vào khu vực Đông Nam Á. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, các vùng đất miền Trung và Tây Nguyên của Việt Nam đã nhanh chóng trở thành trung tâm sản xuất lụa tơ tằm và phát triển thành các làng nghề lụa nổi tiếng như Hà Đông, Vạn Phúc, Tân Châu, Bảo Lộc, Đà Lạt, v.v.

Ngày nay, lụa tơ tằm Việt Nam đã trở thành một trong những sản phẩm thủ công truyền thống được ưa chuộng và đánh giá cao trên thị trường quốc tế.

Nguồn gốc của lụa tơ tằm

Quy trình sản xuất của lụa tơ tằm

Sản xuất lụa tơ tằm là một quá trình tốn kém và đòi hỏi sự chăm sóc cẩn thận của tằm để tạo ra sợi tơ chất lượng cao.

Bước 1: Chăn tằm

Tằm được nuôi trong các chuồng đặc biệt và được cho ăn các loại lá cây và rau xanh tươi để tăng cường dinh dưỡng và tạo ra sợi tơ chất lượng cao. Việc chăm sóc tằm đòi hỏi sự tinh tế và kỹ thuật để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển tốt nhất cho chúng.

Quy trình chăn tằm trong sản xuất lụa tơ tằm

Bước 2: Nhả kén

Sau khi tằm đã tạo ra sợi tơ ở giai đoạn ấu trùng, kén được thu thập và tiến hành nhả sợi tơ ra khỏi kén. Quá trình nhả kén ra tơ đòi hỏi sự khéo léo và tinh tế của người thợ để không làm đứt sợi tơ và giữ được độ dài của chúng. 

Nhả kén trong sản xuất lụa tơ tằm

Bước 3: Ươm tơ

Sau khi nhả sợi tơ ra khỏi kén, sợi tơ sẽ được ươm để tạo thành các sợi tơ dài và đồng nhất. Quá trình ươm tơ được thực hiện bằng cách ghép nối các sợi tơ với nhau để tạo thành một sợi tơ dài hơn.

Ươm tơ

Bước 4: Quay tơ

Quá trình quay tơ là quá trình quan trọng nhất trong sản xuất lụa tơ tằm. Sợi tơ được quấn vào các cuộn và được quay bằng máy quay để tạo thành sợi tơ vắn và mượt mà hơn. Độ co giãn và độ bền của sợi tơ cũng được tăng lên trong quá trình này.

Quy trình quay tơ

Bước 5: Dệt lụa

Sau khi quay tơ, sợi tơ sẽ được dệt thành tấm lụa. Quá trình dệt lụa cũng đòi hỏi sự tinh tế và khéo léo để tạo ra các mẫu lụa đẹp và chất lượng cao. 

Dệt lụa tơ tằm

Bước 6: Nhuộm

Cuối cùng, tấm lụa được nhuộm để tạo ra các màu sắc khác nhau. Quá trình nhuộm được thực hiện bằng cách ngâm tấm lụa trong các dung dịch nhuộm và đun sôi trong một thời gian nhất định. Sau đó, tấm lụa được rửa sạch để loại bỏ các chất thải và các tạp chất.

Nhuộm lụa tơ tằm

Đặc tính của lụa tơ tằm

Đặc tính của lụa tơ tằm

Đặc tính của vải lụa tơ tằm có cấu trúc bên ngoài mịn màng, mượt mà, là loại sợi tự nhiên chắc chắn nhất, có độ bền gần bằng thép và được sử dụng để tạo ra áo chống tên độc. Tuy nhiên, trong môi trường ẩm hoặc khi bị dính nước, lụa tơ tằm có khả năng kém bền. Ánh sáng có thể xuyên qua, tạo nên sự óng ánh và đẹp đẽ. Co giãn của lụa tơ tằm trung bình và kém.

Đối với cấu trúc bên trong, lụa tơ tằm có khả năng giữ nước tốt, lên tới 11%. Tuy nhiên, không bền khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, ánh nắng trực tiếp hoặc khi bị sâu bọ cắn phá. Lụa tơ tằm không tan trong mineral acid, nhưng bị ố vàng bởi mồ hôi và tan trong axit sunphuric. Ngoài ra, lụa tơ tằm còn có xu hướng dính bết vào da.

Ưu - nhược điểm của lụa tơ tằm

Ưu và nhược điểm của vải lụa tơ tằm

Ưu điểm

• Kết cấu: Lụa tơ tằm có đặc tính cực kỳ mềm mại và sáng bóng, tạo ra một sức hấp dẫn cao cấp và sang trọng.
• Độ bền cao: Lụa tơ tằm có độ bền cao, khó bị rách hoặc giãn ra, giữ được hình dáng ban đầu của sản phẩm,
• Mềm mại và mượt mà: Lụa tơ tằm có cảm giác mềm mại và mượt mà khi tiếp xúc với da, tạo cảm giác thoải mái và êm ái.
• Nhẹ và thoáng khí: Với độ dày và cấu trúc của nó, lụa tơ tằm rất nhẹ và thoáng khí, giúp người mặc cảm thấy mát mẻ và thoải mái.
• Khả năng thấm hút mồ hôi: Lụa tơ tằm có khả năng thấm hút mồ hôi tốt, giúp người mặc luôn khô ráo và thoải mái.
• Độ co giãn tốt: Lụa tơ tằm có độ co giãn tốt, giúp sản phẩm dễ dàng điều chỉnh và vừa vặn với người mặc.
• Màu sắc đa dạng: Lụa tơ tằm có thể được nhuộm thành nhiều màu sắc khác nhau, từ những màu sáng tới những màu đậm, tạo ra nhiều sự lựa chọn cho người dùng.
• Tính thẩm mỹ cao: Với sự mềm mại, sáng bóng và màu sắc đẹp, lụa tơ tằm được sử dụng rộng rãi trong các mẫu thiết kế thời trang và trang trí nội thất cao cấp.

Nhược điểm

• Đắt đỏ: Lụa tơ tằm là loại vải cao cấp, do đó giá thành của nó cũng rất cao.
• Khó bảo quản: Lụa tơ tằm không được khuyến khích giặt bằng máy và cần được giặt và là ủi bằng tay, điều này có thể làm cho việc bảo quản lụa tơ tằm trở nên khó khăn.
• Nhạy cảm với ánh sáng và hóa chất: Lụa tơ tằm có thể bị phai màu nếu tiếp xúc với ánh sáng quá nhiều và không thể chịu được các hóa chất mạnh.
• Khó chịu trong môi trường ẩm: Lụa tơ tằm có thể bị ẩm và hình thành các vết ố vàng nếu không được bảo quản đúng cách trong môi trường ẩm.
• Tĩnh điện: Do khả năng dẫn điện kém, lụa tơ tằm có thể bị tĩnh điện nhiều.
• Sự co rút: Trong quá trình giặt, lụa tơ tằm có thể co lại, do đó sản phẩm từ lụa cần được giặt khô hoặc chất liệu cần được giặt trước khi được may thành sản phẩm

Phân loại các loại lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm Habutai

Là loại lụa tơ tằm mỏng và nhẹ, được sản xuất ở Nhật Bản. Nó có độ bóng và độ mềm mại cao, thích hợp cho các sản phẩm may mặc như váy, áo sơ mi, áo khoác,...

Lụa tơ tằm Habutai

Lụa satin tơ tằm

Lụa satin tơ tằm là loại vải cao cấp được dệt bằng kỹ thuật dệt satin, tạo nên bề mặt trơn nhẵn và độ bóng cao. Thường được sử dụng để tạo ra các sản phẩm sang trọng và đẳng cấp như váy cưới, áo dài, áo vest, đồ lót, giường ngủ, rèm cửa,... Tuy nhiên, cần chú ý đến cách giặt và bảo quản để sản phẩm được bền và đẹp lâu dài.

Lụa satin tơ tằm

Lụa crepe tơ tằm

Là loại lụa tơ tằm dày và có độ co giãn, được sản xuất ở Trung Quốc. Nó có độ bóng mờ và mềm mại, thích hợp cho các sản phẩm như váy áo, khăn quàng cổ,..

Lụa Crep tơ tằm

Lụa Muslin tơ tằm

Với độ mỏng manh, mềm mại và độ rủ cao, vải Muslin tơ tằm được ưa chuộng trong ngành may mặc. Bề mặt mượt mà của vải giúp cho việc tạo hoa văn trở nên dễ dàng hơn mà không cần phải sử dụng quá nhiều máy móc. Ngoài ra, Muslin còn nổi bật với các hoa văn bắt mắt

Lụa Jacquard

Vải Jacquard chính là niềm tự hào của ngành dệt may, với những hoa văn phức tạp và đa dạng được tạo ra bằng kỹ thuật Jacquard. Bề mặt vải đầy tính nghệ thuật này thường được sử dụng để làm đồ nội thất, trang trí, hoặc trang phục cao cấp. Sở hữu một sản phẩm được làm từ vải Jacquard chắc chắn sẽ mang lại cho bạn sự sang trọng và đẳng cấp.

Lụa Jacquard tơ tằm

Lụa Twill

Với độ bóng cao và mặt vải mịn màng, lụa Twill là một trong những loại vải cao cấp được ưa chuộng trong ngành thời trang. Kỹ thuật dệt twill tạo ra những đường nghiêng đặc trưng trên bề mặt vải, tạo nên một cảm giác độc đáo và sáng tạo. Lụa Twill thường được sử dụng để tạo ra các sản phẩm sang trọng như áo vest, váy dạ hội, hoặc các sản phẩm nội thất cao cấp.

Lụa Twist

Lụa Twist là loại vải cao cấp được tạo ra từ sợi lụa được quấn lại với nhau, tạo nên một mặt vải đầy tính nghệ thuật và độc đáo. Với độ bóng và độ dày vừa phải, lụa Twist thường được sử dụng để tạo ra các sản phẩm thời trang sang trọng như váy, áo sơ mi hay đồ nội thất cao cấp như rèm cửa, khăn trải giường. Với màu sắc đa dạng và hoa văn tinh tế, lụa Twist đem đến cho người sử dụng cảm giác thanh lịch và đẳng cấp.

Ứng dụng của lụa tơ tằm trong đời sống

Ứng dụng của lụa tơ tằm trong thời trang

Lụa tơ tằm thường được sử dụng để tạo ra các sản phẩm thời trang cao cấp như váy, áo sơ mi, quần tây, khăn quàng cổ, v.v. Với độ mềm mại và mịn màng, sản phẩm từ lụa tơ tằm mang lại cho người sử dụng cảm giác thoải mái và sang trọng.

Áo dài lụa tơ tằm

Đầm lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm trong trang trí nội thất

Lụa tơ tằm cũng được sử dụng để tạo ra các sản phẩm trang trí nội thất như rèm cửa, khăn trải bàn, gối, v.v. Với độ bóng và độ mềm mại, lụa tơ tằm tạo nên một không gian sống đẳng cấp và sang trọng.

Rèm cửa lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm được ứng dụng trong nghệ thuật

Lụa tơ tằm cũng được sử dụng để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật như tranh thêu, tượng đài, v.v. Với độ bóng và độ mềm mại, lụa tơ tằm tạo nên những tác phẩm nghệ thuật tinh tế và đẳng cấp.

Tranh thêu lụa tơ tằm

Một số câu hỏi thường gặp về lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm đắt không? Giá lụa tơ tằm bao nhiêu?

Lụa tơ tằm được may dệt thủ công 100% rất đắt đỏ, với giá lên đến hàng triệu đồng cho một mét vuông. Tuy nhiên, hiện nay đã có các loại vải tơ tằm dệt công nghiệp, giúp giá thành giảm xuống và nhiều người có thể mặc đồ vải lụa tơ tằm hơn. Với sự phát triển của ngành sản xuất, xuất xứ Trung Quốc cũng đã giúp giá của vải lụa tơ tằm giảm đáng kể. Ngoài ra, hiện nay còn có nhiều loại vải lụa pha với ưu điểm tốt hơn vải truyền thống và không bị nhăn như vải tự nhiên, tùy theo nhu cầu mà người tiêu dùng có thể lựa chọn loại chất liệu phù hợp.

Địa chỉ mua lụa tơ tằm chất lượng, giá tốt

Để mua được những mảnh vải tơ tằm chất lượng, người tiêu dùng có thể tìm đến các nhà vải hoặc đến trực tiếp các làng nghề để chọn mua và cảm thấy yên tâm hơn. Ngoài ra, vải lụa tơ tằm cũng có thể mua được tại chợ vải, chợ đầu mối hoặc trên các trang mua sắm trực tuyến. Tuy nhiên, khi mua vải lụa tơ tằm, người tiêu dùng nên lựa chọn các cơ sở và thương hiệu uy tín để đảm bảo quyền lợi của mình.

Lụa tơ tằm có nhăn không?

Lụa tơ tằm có độ co giãn và độ bền tốt, tuy nhiên như bất kỳ loại vải nào khác, nó cũng có thể nhăn khi không được bảo quản và sử dụng đúng cách. Khi giặt và làm khô, người sử dụng nên tuân thủ theo hướng dẫn trên nhãn mác của sản phẩm và không nên sử dụng bàn ủi quá nóng để tránh làm ảnh hưởng đến độ bóng, mềm mại và màu sắc của lụa tơ tằm. Nếu lụa tơ tằm đã nhăn, người sử dụng có thể sử dụng bàn là hơi nước hoặc đưa sản phẩm đến cửa hàng chuyên môn để được làm phẳng và giữ được độ bền và đẹp của sản phẩm.

Cách xử lý khi lụa tơ tằm bị nhăn

Cách xử lý lụa tơ tằm khi bị nhăn

Khi lụa tơ tằm bị nhăn, bạn có thể áp dụng các cách sau để giữ cho sản phẩm của mình luôn đẹp và bền:

• Sử dụng bàn là hơi nước: Bạn có thể sử dụng bàn là hơi nước để làm phẳng những nếp nhăn trên lụa tơ tằm. Tuy nhiên, bạn cần chú ý không làm ướt sản phẩm quá nhiều và chỉ sử dụng bàn là hơi ở nhiệt độ thấp để tránh làm hư sản phẩm.
• Sử dụng bàn ủi hơi nước: Nếu bạn không có bàn là hơi nước, bạn có thể sử dụng bàn ủi hơi nước để làm phẳng lụa tơ tằm. Trước khi ủi, bạn nên đặt một lớp vải bông lên lụa tơ tằm để bảo vệ sản phẩm khỏi bị hư hỏng do nhiệt độ quá cao.
• Đưa sản phẩm đến cửa hàng chuyên môn: Nếu bạn không tự tin về khả năng xử lý nhăn của mình, bạn có thể đưa sản phẩm đến cửa hàng chuyên môn để được làm phẳng và giữ được độ bền và đẹp của sản phẩm.
• Hạn chế gấp và giặt sản phẩm: Để tránh tình trạng nhăn trên lụa tơ tằm, bạn nên hạn chế gấp và giặt sản phẩm quá nhiều. Nếu sản phẩm không cần giặt, bạn có thể treo nó lên để giữ cho sản phẩm luôn thẳng và đẹp.

Hy vọng với những kiến thức bổ ích về lụa Gấm, Thiều Hoa đã phần nào giúp bạn hiểu thêm về loại vải này.

Thiều Hoa biên tập - Nguồn ảnh Internet